Daikin Türkiye CEO’su Hasan Önder: “Daikin, çevre ile ilgili Avrupa Birliği mevzuatı başta olmak üzere, tüm ilgili mevzuatın kati şekilde uygulanmasını teşvik edip destekleyen bir şirket.”

21.04.18’de yürürlüğe giren ErP Yönetmeliği hakkında Daikin Türkiye CEO’su Hasan Önder ile röportaj yaptık.

■ İklimlendirme sektörünün 2018’de önemli gündemlerinden biri olan ErP Yönetmeliği yayınlandığı ilk anda sektöre birincil etkilerini değerlendirir misiniz?

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 2015 yılından bu yana uygulanan ErP Direktifi kapsamında, Isıtma Cihazları için Ekotasarım Gereklilikleri ve Enerji Etiketlemesi Tebliğleri Türkiye’de 21 Nisan 2018 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu tebliğlere göre kapasitesi 70 kW ve altındaki kombiler için sezonsal mahal ısıtma enerji verimliliği yüzde 86’nın altına düşemez. Konvansiyonel (yoğuşmalı olmayan) kombiler bu verimlilik gerekliliğini sağlayamadıklarından bu tebliğler yürürlüğe girdiği tarihten itibaren konvansiyonel kombilerin üretimi ve ithalatı yasaklanmış olacak. Tüm pazar yoğuşmalı olarak tanımladığımız kombi ve kazan sınıfına kayacak. Sektör ErP Yönetmeliği sayesinde kullanıcılara çevre ve enerji dostu ısıtma cihazı seçenekleri sunacak. Bu değişikliğin ısıtma sektörünü baştan aşağıya değiştirecek etkileri olacak. Türkiye’de ekonomik ömrünü tamamlayan 6 milyon kombi bulunuyor. Yüzde 64’ü yoğuşmasız kombilerden oluşan pazarın 2019 yılından itibaren yoğuşmalı cihazlara yönelmesini bekliyoruz. Konvansiyonel kombilerin yoğuşmalı kombilerle değiştirilmesinin sektöre belli bir canlılık getireceği kesin.  Bu yönetmeliğin hem kullanıcı hem sektör hem de ülke ekonomisi için önemli katkıları olacağını düşünüyor, geleceğimiz için atılmış önemli bir adım olarak görüyor ve sektöründe değişime öncülük eden bir marka olarak destekliyoruz. Çünkü bu değişiklik her şeyden önce kombi kullanıcılarını, onların bütçelerini dolayısıyla ülke bütçesini yakından ilgilendiriyor. Daikin olarak biz, yoğuşmalı kombi ve kazanlardaki geniş ürün gamımızla hatta bunun daha da ötesinde hibrit ürünlerimizle bu değişikliğe zaten hazırdık. Şimdi tüm sektörümüz bu geçişi yaşayacak. Sektörde ilk başlarda bir daralma söz konusu olabilir, ancak daha sonra yenileme pazarı büyüyecek ve bizim ‘dinozor’ dediğimiz eski tip cihazlar zaman içinde yerlerini yoğuşmalı cihazlara bırakacaktır.

“Geleceğin ihtiyaçlarını bugünden tespit ederek yenilikçi ürünler geliştiren bir firma olduğumuz için de sektörümüzde her zaman öncü olarak anılıyoruz”

Hibrit ürünlerden söz etmişken bu konuya biraz daha dikkat çekmek isteriz. ErP Yönetmeliği’nin yoğuşmalı kombiye geçiş boyutu daha çok konuşulsa da ısıtma sektörü açısından önemli bir gelişme daha bizi bekliyor. Çok yakın gelecekte sektörün A enerji sınıfına sahip ürünlere ve bu ürünlerin de hibrit cihazlara doğru yönelimi söz konusu. Ürünlerdeki ısı pompasının hibrit çalışması, yani hem elektrik hem de doğalgaz kullanması, ürünlerdeki performans segment çizgisini belirleyecek. Bu nedenle şirketlerin hibrit cihazlara daha kolay uyum sağlaması için teknolojik altyapıya önem vermeleri, Ar-Ge faaliyetlerini geliştirmeleri ve bu alanlarda yatırım yapmaları gerekecek. Daikin olarak biz daha bugünden A+++ hibrit teknolojiye sahip ısı pompaları satışı yapabiliyoruz. Geleceğin ihtiyaçlarını bugünden tespit ederek yenilikçi ürünler geliştiren bir firma olduğumuz için de sektörümüzde her zaman öncü olarak anılıyoruz.

“2019 sonunda tamamen ErP uyumlu yoğuşmalı cihazların satışını gözlemleyeceğiz”

■ Ülkemizde bu yönetmeliğin tam olarak oturması için ne kadar zaman gerekli? Bu zamanı minimuma indirmek için neler yapılmalı?

Ülkemizde kombi pazarı yıllık ortalama 1.100.000 adet seviyesinde. Bunun halen yüzde 35’i ErP Yönetmeliğine uygun olan yoğuşmalı cihazlardan oluşuyor.  Yönetmeliğin devreye girmesi ile birlikte pazarın ilk yıl yüzde 65’lik kısmı da yoğuşmalı cihazlara dönecektir. 2019 sonunda tamamen ErP uyumlu yoğuşmalı cihazların satışını gözlemleyeceğiz. Bu geçiş dönemini kısaltmanın ekonomik olarak büyük faydaları olacak. Bu nedenle konuyu bir sosyal sorumluluk projesi olarak ele alıp kamu spotlarıyla, haberlerle, üniversiteler tarafından yapılacak açıklamalarla ve iklimlendirme sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin açıklamaları ve kampanyalarıyla gündemde tutmak önemli.

■ Sizce bu yönetmeliğin ana hedefi nedir?

Bildiğiniz üzere enerji tüketimi yapan cihazlarda bir dizi standardı zorunlu hale getiren sezonsal verimlilik kriterleri, AB’de olduğu gibi ülkemizde de önce klima cihazlarında geçerli olmuştu. ErP Yönetmeliği ise, çevre dostu düzenlemelerin ısıtma cihazlarında da uygulanmasını sağlayacak. Yönetmeliğin öncelikli hedefi, enerji kullanan ürünlerin enerji tüketimini mümkün olduğunca sınırlayarak bu ürünlerin çevreye olan etkilerini azaltmak. Yönetmelik sayesinde üç düzenleme zorunlu hale gelecek: Birincisi; sezonsal mahal ısıtma enerji verimliliğinin yüzde 86’nın üzerinde olması gerekliliğini sağlayamadıklarından konvansiyonel kombilerin üretimi ve ithalatı yasaklanmış olacak. İkincisi, 0 – 70 kW kapasite aralığındaki sıvı ve gaz yakıtlı ısıtma cihazlarının enerji verimliliklerini gösteren ürün etiketleri, detaylı olarak hazırlanarak ürün ve/veya ambalaj üzerinde konumlandırılacak. Üçüncüsü ise, 26 Eylül 2019 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde, gaz kullanan ısıtıcıların NOx emisyonunun 56 mg/kWh’nın altında olması sağlanacak.

“DaIkIn olarak ErP Yönetmeliği’ne çoktan hazırız”

■ ERP geçişi için tüm hazırlıklarınız ne zaman tamamlandı? Bu bağlamda Ar-Ge çalışmalarınızı hangi yönde yoğunlaştırdınız?

Ar-Ge departmanımız yoğuşmalı ürün gamımızı genişletmek için 2016’dan bu yana yoğun bir şekilde çalışıyor. İşe yeni başlayan mühendislerimizi ve laboratuvar yatırımlarımızı yoğuşmalı kombiye yoğunlaştırdık. ErP Yönetmeliği devreye girmeden çok önce, 2017’nin Eylül ayında Daikin Premix Tam Yoğuşmalı Kombi ürünümüzü sektörle buluşturduk. Bu ürünümüzün tanıtımı sırasında “dinozor kombinizle vedalaşın” derken aslında bu yönetmeliğe dikkat çekmiştik. Dünyanın en küçük kombisi olan Daikin Premix Tam Yoğuşmalı Kombi, ErP regülasyonlarının tamamına uyumlu ve yüzde 109 verimliliğe sahip. Ayrıca şu an satışını yapmakta olduğumuz hibrit ısı pompalarında yüzde 146’ya varan verim değerleri ile pazarın teknolojik liderliğini üstleniyoruz. Üç farklı kapasitede cihaz içeren geniş yoğuşmalı kombi ürün gamımızla ve gelecekte adını çok daha fazla duyacağımız hibrit ürünlerimizle Daikin olarak ErP Yönetmeliği’ne çoktan hazırız.

■ Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerjiyi verimliliğini amaçlayan yasalar, yönetmelikler hazırlanıyor ve tüm bunların doğrultusunda enerji verimliliğini esas alan ürünler kullanıcıların hizmetine sunuluyor. Daikin’in enerji verimliliği konusundaki görüşlerini öğrenebilir miyiz? Siz bu konuda neler yapıyorsunuz? 

Daikin, çevre ile ilgili Avrupa Birliği mevzuatı başta olmak üzere, tüm ilgili mevzuatın kati şekilde uygulanmasını teşvik edip destekleyen bir şirket. Çevreye daha az zararlı, daha ekonomik ve daha verimli cihazlarla kullanıcıların karşısına çıkmak için büyük yatırımlar yapıyoruz. Üretim anlayışımızdan ürün ve hizmetlerimize kadar tüm faaliyet prosedürlerimizde ‘daha az enerji kullanımı-daha yüksek verimlilik’ ilkesini uyguluyoruz. 

“Klima cihazlarında enerji tüketimini azaltmayı hedefleyen sezonsal verimliliğin öncülüğünü yaptık”

Tüm dünyada sera gazı emisyonlarının azaltılmasından çevresel farkındalık eğitimlerine, enerji tasarrufundan tedarik ve lojistik yönetimine kadar her aşamada çevresel sürdürülebilirlik ilkelerini benimseyen çalışmalar yürütüyoruz. Bu ilkeler, iklimlendirme sektörüne kazandırdığımız ürünlerde de kendini gösteriyor. Ururu Sarara ve Emura gibi az elektrik tüketerek yüksek verimlilik değerlerine ulaşan klimalarımızla inovasyon gücümüzü ortaya koyduk. Ayrıca, klima cihazlarında enerji tüketimini azaltmayı hedefleyen sezonsal verimliliğin öncülüğünü yaptık.

Japonya’da Daikin’in öncülüğünde çevreci R32 gazı tüm markalarda kullanılmaya başlandı. Sektörde devrim niteliğinde olduğu için Reform 32 olarak adlandırdığımız bu gazla çalışan ilk cihazları Avrupa ve Türkiye’deki kullanıcılarla buluşturduk. Reform 32’nin sağladığı avantajların tanınması için de yoğun çaba gösteriyoruz. Reform 32’nin yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla 93 adet patentimizi ücretsiz olarak diğer üreticilerle paylaştık. Reform 32’yi tüm boyutlarıyla ele alan bilinçlendirme faaliyetleri, toplantılar ve seminerler düzenliyoruz. Sektörün önde gelen ortak platformlarında, oda ve derneklerde bu konu ile ilgili faaliyetlerimiz de sürüyor.

“Çevre dostu hibrit sistemlerin yaygınlaştırılması konusunda da önemli yatırımlar yapıyoruz”

Bu arada bir önemli gelişme de hibrit cihazlar alanında yaşanıyor. 2011 tarihli UK Department of Energy and Climate Change Raporu’na göre, 2030 yılında satılan cihazların yarısı ASHP-Hibrid (hava kaynaklı hibrit ısı pompaları) olacak. Bu gelişme elbette Türkiye’ye de yansıyacak. Bu nedenle daha şimdiden çevre dostu hibrit sistemlerin yaygınlaştırılması konusunda da önemli yatırımlar yapıyoruz. Bu amaçla geliştirdiğimiz Daikin Altherma Hibrit Isı Pompası, düşük enerji kullanımı ve çevre dostu teknolojisi ile geleceğin ihtiyaçlarına bugünden cevap veren bir ürün. Tüm bu adımlar, çevrenin korunması konusunda ne kadar kararlı olduğumuzun en somut göstergeleri. 

■ ErP Yönetmeliği son kullanıcıyı nasıl etkileyecek?

ErP Yönetmeliği, çevre ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacak. Kullanıcılara sağlayacağı yararları ise bazı rakamlarla aktarabiliriz: Yoğuşmalı kombiler konvansiyonel kombilere oranla yüzde 25 daha tasarruflu. İstanbul’da yılda ortalama 1.400 TL. doğalgaz faturası ödeyen bir kombi kullanıcısı cihazını yoğuşmalı cihazla yenilediğinde 350 lirası cebinde kalacak. Doğu, Güneydoğu ve İç Anadolu gibi kışların çok sert geçtiği bölgelerimizde ise bu tasarruf oranının 1.000 TL.’yi bulması mümkün olacak. Ağır kış şartlarında yıllık ortalama 2.000 metreküp doğalgaz tüketerek 2.500 liralık doğalgaz faturası ödeyen bir kullanıcı, bundan sonra 1.500 liralık fatura ödeyecek. Yılda 350 ile 1.000 TL. arasında değişen tasarruf miktarı aile bütçelerimiz için önemli olduğu kadar, uzun vadede Türkiye ekonomisi için de geçerli olacak. Türkiye’de şu anda 13 milyon 610 bin doğalgaz abonesi bulunuyor. Zaman içinde yaşanacak kombi yenilemeleri sayesinde her bir abonenin sadece 100 dolarlık tasarruf ettiğini düşünsek; toplamda 1.36 milyar dolarlık tasarruf anlamına geliyor. Bir kullanıcı belki yoğuşmalı bir cihaz için 1.000 TL fazla ödeme yapacak ama pahalı görünen bu harcama uzun vadede bütçeye tasarruf olarak dönecek.

■ Son kullanıcı bu enerji verimliliği etiketlerini nasıl okumalı, nasıl değerlendirmelidir?

Yoğuşmalı kombilerde iki sınıf bulunuyor. Ürünler B ve A sınıfı olarak satılıyor ve bu iki segment arasında yüzde 10’a yakın bir verim farkı bulunuyor. A+, A++ gibi yüksek verim değerlerine ulaşabilmek için otomasyon sistemleri ile ısı kontrolü yapmak, güneş enerjisi gibi yardımcı ısı kaynaklarını sisteme adapte etmek veya ısı pompalarına geçmek gerekiyor. ErP Yönetmeliği bize kullandığımız sistemlerin ne kazandıracağını net ifade ederek daha yüksek enerji tasarrufuna teşvik ediyor.